Column Melvin: De ideale bestuursvorm

Melvin is 15 jaar en zit in de vierde klas van het Dalton Lyceum. Deze week buigt hij zich over de bestuursvorm democratie.

De oude Grieken stonden honderden jaren geleden voor een probleem: hoe moesten ze ervoor zorgen dat er nooit meer een tiran of dictator over hun prachtige Athene zou regeren? Ze kwamen toen met een oplossing die de toekomst van de wereld zou veranderen: democratie. De burgers bepalen met z'n allen wie het land regeert en zorgen daardoor dat de belangen van het volk op de eerste plaats komen. Tegenwoordig is de democratie uitgegroeid tot de meest gebruikte en gewaardeerde bestuursvorm ter wereld. Tallozen oorlogen zijn uitgebroken om democratieën in verschillende landen in te voeren, en elke land dat tegenwoordig geen democratie heeft wordt met argusogen aangekeken. Je zou kunnen zeggen dat democratie de ideale bestuursvorm voor een land is. Maar is dat wel echt zo?

Al vanaf het ontstaan van de democratie waren er tegenstanders die kritiek hadden op deze nieuwe manier van regeren. De Griekse filosoof Plato vond bijvoorbeeld al dat een democratie uiteindelijk toch wel zou uitlopen in een dictatuur, want wie houdt de nieuwe leider tegen nadat hij democratisch verkozen is?

Eeuwen na de dood van Plato werd zijn theorie werkelijkheid. Halverwege de vorige eeuw kwam er een man aan de macht die verantwoordelijk was voor de grootste ramp uit de geschiedenis van de mensheid. In 1933 werd Adolf Hitler de leider van Duitsland. Volledig legaal en door het volk zelf gekozen. Doormiddel van slimme en manipulatieve manieren wist hij het volk voor zich te winnen en kreeg hij de absolute macht over Duitsland. Iedereen weet hoe dat afliep.

Zodra één persoon het er niet mee eens is, vliegen er meteen wetsvoorstellen in het rond.

Een democratie kan dus makkelijk veranderen in een dictatuur waarin één persoon het voor het zeggen heeft, maar een democratie kan ook nadelig gevolgen hebben als het volk zelf te veel macht krijgt. Californië is daar een goed voorbeeld van: in de Amerikaanse staat worden alle belangrijke bestuurders zoals politiechefs en burgemeesters direct door het volk gekozen. Elke burger in Californië heeft ook het recht om zelf referenda uit te schrijven en zelf wetsvoorstellen in te dienen. Zodra één persoon het dus ergens niet mee eens is, vliegen er meteen referenda en wetsvoorstellen in het rond. In zo'n situatie is het moeilijk om nog op een geordende en effectieve manier de staat te besturen. Het gevolg ervan is dat de meeste politici in Californië meer bezig zijn met het tevreden stellen van het volk, dan echt doen wat nodig is. De staat heeft op dit moment ook een torenhoge schuld. Oorzaak: mensen willen dat de staat meer geld uitgeeft aan publieke gebouwen zoals scholen en ziekenhuizen, maar de belastingen mogen niet omhoog.

Het grootste mankement aan een democratie zijn eigenlijk wij, de kiesgerechtigde. Met onze mening zorgen we ervoor dat het land verdeeld raakt in allerlei groepen, die allemaal andere belangen hebben. We hebben allemaal een ander idee over wat het beste is, en dat levert veel spanning in de wereld op. Een van de doelen van een democratie is om de macht aan het volk te geven. Maar dat doel brengt veel onverwachte en vooral ook ongewilde gevolgen met zich mee.

Net als bij elke bestuursvorm zijn er aan een democratie nadelen verbonden die grote gevolgen kunnen hebben. Maar de alternatieven voor een democratie zijn nou niet bepaald beter. Winston Churchill zei ooit: "Democracy is the worst form of government, except for all those others that have been tried." (Democratie is de slechtste regeringsvorm, op alle andere methoden die al geprobeerd zijn na). En daar ben ik het volledig mee eens.

Ideeën of opmerkingen voor Melvin kan men mailen naar redactiebarendrecht@baruitgeverij.nl