Afbeelding

Column Florian: Panopticum, meer dan een moeilijk woord

Algemeen

Hoe houd je alle mensen in de gaten die gescheiden moeten blijven en hoe zorg je ervoor dat mensen zich dan blijven gedragen?

Jeremy Bentham (1748-1832) kwam met het antwoord: het panopticum. (Letterlijk vertaald: alziend). Een ronde gevangenis met dubbele wanden en aan beide kanten ramen met in het midden een wachttoren en een bewaker die alle gevangenen kan bekijken zonder dat ze hem kunnen zien. Iedereen zal zich gedragen, omdat ze niet weten wanneer de bewaker naar hen zit te kijken.

In deze tijd met videocamera's in elke cel van een gevangene, is dit concept een beetje achterhaald. Maar onze maatschappij begint wel steeds meer op zo'n panopticum te lijken. Wie houdt ons niet allemaal in de gaten? En vrezen we niet allemaal voor onze privacy?

Overheid, mediabedrijven, particulieren, iedereen houdt iedereen in de gaten.

Een simpel voorbeeld. Vorige week wilde ik een reis naar Rome boeken. Voor de vliegtickets ging ik naar een website, klikte onbewust op de knop "Cookies accepteren" en ging aan de gang. Na een tijdje verliet ik de website zonder een ticket besteld te hebben. Een paar uurtjes na het bezoeken van deze website riep een banner naast de website van De Schakel waar ik op zat: "Voordelige vluchten naar Rome? Surf nu naar…" gevolgd door de website.

En dan denk je: hoe weten ze dat?

Wat blijkt, zodra je ook maar iets aanklikt op je telefoon, computer, tablet of wat voor media apparaat dan ook, wordt er informatie verzonden naar een twintigtal servers die met jouw informatie gaan handelen. De grote vraag is namelijk; welk bedrijf mag er reclame aanbieden op jouw computer. Uiteindelijk is dat de hoogste bieder. Zo wordt er handel bedreven met jouw, zogenaamd, persoonlijke gegevens en informatie.

Mijn conclusie: De huidige maatschappij is net een panopticum. Mensen hebben het niet door, maar dag en nacht worden we gecontroleerd en in de gaten gehouden. De volgende keer bij het bezoeken van een website kijk dan even over je schouder. Want is het je vader niet die meekijkt, dan zijn het de mediabedrijven wel.

Florian

Advertenties uit de krant