In memoriam Thijs Jansen (1921–2019)

BARENDRECHT - Op dinsdag 13 november overleed Thijs Jansen, grondlegger van het protestants-christelijk voortgezet onderwijs in Barendrecht. In de jaren 1948 tot 1983 werkte hij aan het ontstaan en vormgeven van protestants-christelijk voortgezet onderwijs in Barendrecht en zag daarbij ruim 8000 leerlingen en hun ouders aan zich voorbijgaan.

door Nico den Braber

Thijs Jansen was voor de collega's op zijn school aan de Dorpsstraat en later op Buitenoord het type van de bevlogen en idealistische onderwijsman. Maar bescheiden als hij was sprak hij dat zélf graag tegen. Ja, hij was in de loop van zijn carrière wel steeds meer gegrepen door het werk met de leerlingen. Maar het was niet zijn eerste keus. Liever was hij naar de MTS gegaan voor een meer technisch beroep. Maar de banen lagen in de jaren 30, net na de grote depressie, niet voor het opscheppen. Daarom volgde hij het advies op van zijn vader, die hoofdonderwijzer was, door naar de Kweekschool te gaan.
Zijn eerste ervaringen als 18 jarige onderwijzer waren niet geweldig: in tijdelijke baantjes rond Wilnis (waar hij toen bij zijn ouders woonde), moest hij vaak zwoegen in combinatieklassen van rond de 50 leerlingen. Niemand gaf advies. Het was pompen of verzuipen, zoals hij het zelf omschreef. Aan de theorieën van Adler en Jung die hij van de Kweekschool had meegekregen had hij in de weerbarstige praktijk niets. Maar al doende leerde hij het vak en kreeg zicht op wat onderwijs geven werkelijk inhoudt.
Pas in 1945 kreeg hij een vaste baan aan een driemansschool in Waarder. Bij die school hoorde een oud huis achter een nog oudere kerk. De aanbieding van een huis was in die tijd ongekend en het betekende dat Thijs en zijn verloofde Truus konden trouwen.
Drie jaar later al vertrok het gezin Jansen echter naar Barendrecht waar hij ging werken aan een grote school: De Groen van Prinstererschool. Barendrecht was toen een plaatst met wat hij noemde een gereformeerde stijl. En daar moest hij wel aan wennen. Maar hij genoot van de nieuwe uitdaging. En het werken onder leiding van de heer Den Hollander verbreedde zijn visie op het onderwijs. Vooral diens nuchtere en zakelijke benadering bleven hem bij. Hij leerde zo ook een andere kant van het onderwijs kennen, namelijk de organisatorische.
Op den duur werd hij ingeschakeld bij het lesgeven aan het 7e en 8e leerjaar. Omdat de school vrij groot was, bleef men elk jaar met een groep leerlingen zitten die eigenlijk geen onderdak kon vinden in het voortgezet onderwijs:ULO was te moeilijk en de ambachtsschool paste hen ook niet. Er zat duidelijk een gat in de markt en met een VGLO-afdeling aan de Groen van Prinstererschool werd een oplossing geboden. Thijs maakte van die twee extra leerjaren een ongekend succes. In 1951 begon de afdeling aan de Dorpsstraat met 26 leerlingen en het groeide onder zijn leiding uit tot een zelfstandige school voor Lavo, Leao en Mavo in een modern nieuw gebouw met ruim 900 leerlingen aan de Botter in Buitenoord. Tegenwoordig zijn de voortzettingen van die school overigens het Calvijn Groene Hart en de Focus Beroepsacademie.
Thijs Jansen was ondertussen echter in plaats van onderwijzer manager geworden. Vooral het moeten afstoten van de leerlingenbegeleiding en daardoor het kwijtraken van het directe contact met de leerlingen vond hij ronduit pijnlijk. De leerlingenbegeleiding had hij altijd een van de boeiendste onderdelen van zijn taak gevonden. Hèt stukje van de onderwijstaak dat je van lesboer tot leraar maakt, zo vond hij. Het gaat in het onderwijs niet om het systeem maar om de relatie met de leerlingen. En die relatie, zo meende hij, wordt helaas dikwijls verstoord door te hoge eisen die we met name aan zwakke leerlingen stellen. De school moet uitgaan van de leerling, van zijn interesse, van zijn niveau, dan is de leerling veilig en vormt de school een stimulans in zijn ontwikkeling tot mens. Zo dacht Thijs erover en dat bracht hij dagelijks in de praktijk.
Protestants-christelijk voortgezet onderwijs in Barendrecht is er gekomen dankzij Thijs Jansen en heeft door hem in de jaren 1951 tot 1983 vorm en inhoud gekregen. Leerlingen, ouders en collega's zullen hem herinneren als een persoonlijkheid met vele kanten: nuchter maar ook bewogen, praktisch en idealistisch, bescheiden en aanwezig. Kortom een inspirerende en innemende persoonlijkheid. Het Barendrechtse voortgezet onderwijs heeft veel aan hem te danken. Wij, de oud-collega's en de oud-leerlingen mogen blij zijn hem gekend te hebben.