Erwin Kompanje en het mysterie van de houtsnip

BARENDRECHT – Het vogelboek De Houtsnip ligt vanaf vandaag, donderdag 17 november, in de boekwinkel. Auteur is de Barendrechter Erwin Kompanje.

“Hebben jullie al iemand die een boek maakt over de houtsnip?”, vroeg Kompanje brutaal aan uitgeverij Atlas Contact. Deze geeft mooie reeks vogelboeken uit. Er bleek nog niemand mee bezig te zijn en de Barendrechter mocht als proef een paar hoofdstukken inleveren. “Ga maar verder”, was de reactie.

In de huiskamer van Erwin Kompanje is goed te zien dat hij gefascineerd is door vogels. Vogelboeken in de kast, een aantal opgezette vogels (waaronder een houtsnip) en aan het raam een bakje met vogelvoer. Het is een uit de hand gelopen hobby, want Kompanje werkt als klinisch ethicus aan het Erasmus MC. Op zijn vakgebied heeft hij veel gepubliceerd. 

In zijn vrije tijd is Kompanje sinds 1988 actief voor het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam. Hij is collectiebeheerder, gericht op vogels en zoogdieren, en preparateur. In april ontving hij daarvoor nog een koninklijke onderscheiding. 

Maar waarom een boek over de houtsnip? “Het is een hele algemene vogel, maar ook heel mysterieus. In deze tijd zien we ze op doortocht. Ze broeden hier ook wel, maar we weten niet met hoeveel”, vertelt Kompanje. 

De houtsnip vliegt met miljoenen van Rusland en Scandinavië naar Spanje en Noord-Afrika. Nederland is een stopplaats onderweg. Dat is niet zonder risico. “Veel vogels worden aangetrokken door licht en komen in de stad terecht. Daar snappen ze niets van, want ze hebben altijd in het bos gewoond. Ze vliegen zich dood tegen de ramen.” 

Hoeveel vogels er op die manier omkomen is niet bekend. “Bij veel mensen gaat een dode vogel gelijk de kliko in, zonder het te melden.” Zelf gaat Erwin Kompanje regelmatig op onderzoek uit bij de grootste ruit die Barendrecht heeft: die van het station. Aan de oostkant van het station ligt een smalle groenstrook langs de glazen gevel van het station. “Daar haal ik veel dode vogels weg”, vertelt hij. Menige vogel eindigt zo geprepareerd in het Natuurhistorisch Museum. 

Terug naar de houtsnip. Als de vogels Nederland overleven, komen ze op weg naar het Zuiden het volgende gevaar tegen: Franse jagers. De vogels worden in grote getalen afgeknald. “Maar de Fransen sturen altijd keurig de ringen op”, zegt Kompanje droog.

Dat er weinig over de houtsnip bekend is komt door de manier van leven van de vogel . Hij is in het bos actief, in de nacht en de schermering. Zijn schutkleur is perfect. “Hij zit op de grond en zit stil. Niemand ziet hem.” 

Inmiddels werkt Erwin Kompanje aan een nieuw deel van de serie vogelboeken. ‘De Zanglijster’ ligt in 2024 in de boekwinkel. 

‘De Houtsnip’ door Ewin Kompanje telt 380 pagina’s en is verschenen in de Vogelserie van Atlas Contact. Het boek is voor 24,99 euro te koop in de boekwinkel. 

Op vrijdag 25 november van 16 tot 17 uur signeert Erwin Kompanje zijn boek bij The Readshop Barendrecht op de Middenbaan.