Kees Brinkman: ‘In de coronatijd is de kerk iedere dag open gebleven'.
Kees Brinkman: ‘In de coronatijd is de kerk iedere dag open gebleven'.

Kijfhoekkerk: ‘Zo uniek dat het niemand opvalt’

Algemeen

door Arco van der Lee

HEERJANSDAM – Sinds 1368 staat er aan de Devel een eenvoudig kerkje. Het is het middelpunt van het buurschap Kijfhoek. Kees Brinkman legde de geschiedenis van de kerk en het buurtschap vast in het boek ‘Kijfhoek aan de Devel’.

Kees Brinkman is een bekend onderzoeker van de regionale geschiedenis. Met de kerk van Kijfhoek heeft hij een bijzondere band. De inwoner van Heerjansdam komt er vrijwel wekelijks. “Ik ben er ook een tijd koster geweest en vrijwilliger.” Op verzoek van de stichting Behoud Kijfhoekkerk beschreef hij de geschiedenis van de kerk en directe omgeving. Het werd ook hoog tijd voor een nieuw boek. De laatste publicatie over de kerk dateert uit 1980.

Het is een bijzonder kerkje, vertelt Brinkman bij hem thuis. “Het is één van de zeven Middeleeuwse kerkjes in de Zwijndrechtse Waard, allen gebouwd rond 1350.”

“in bijna zeven eeuwen is deze kerk niet verwoest, niet verbrand en niet door water bedreigd. Ze is gespaard gebleven voor onheilen en oorlogsgeweld. Ze kent dus geen bewogen geschiedenis. En dat is, merkwaardig genoeg, zo uniek dat het niemand opvalt”, constateert Brinkman. De eenvoud van de kerk is te verklaren. “Het was destijds een simpele, kleine boerengemeenschap waar de mensen ter kerke gingen.”

Aanvankelijk was de kerk Rooms-Katholiek. Het heeft toen waarschijnlijk de naam van een heilige gehad. Die is echter niet overgeleverd.

De band met de kerk van Heerjansdam dateert uit 1580. Toen bepaalde de classis (regionale kerkvergadering) Dordrecht dat Heerjansdam en Kijfhoek het met dezelfde predikant moesten doen. En dat is nog steeds het geval. Door de eeuwen heen heeft de kerkvoogdij goed voor het kerkje gezorgd. In 1992 en 1993 is het gebouw gerestaureerd. Sinds 2020 zijn kerk en begraafplaats eigendom van de stichting Behoud Kijfhoekkerk. Op de eerste en derde zondag van de maand is er een middagdienst. Daarvoor stelt de stichting de kerk ter beschikking.

Rangeerterrein
Toen de kerk in 1368 werd gebouwd, was de Zwijndrechtse Waard verdeeld in acht ambachten met elk een eigen buurtschap met een kerk. Het grootste deel van de ambachten is opgeslokt door Zwijndrecht. Het buurtschap Kijfhoek bleef dat lot bespaard. Maar er gebeurde wel iets anders. Sinds de negentiende eeuw wordt Kijfhoek doorsneden door de spoorlijn. Een halve eeuw geleden werd er een rangeerterrein aangelegd, waardoor de naam Kijfhoek bij spoorbedrijven in heel Europa bekend is geworden. Voor de bewoners van Kijfhoek betekende dit dat een deel van hun grond aan de overkant van het spoor kwam te liggen. Kijfhoek loopt door tot aan de Langeweg. Maar zou iemand die daar fietst zich realiseren dat hij in Kijfhoek is?

Fietsers en wandelaars weten de kerk van Kijfhoek goed te vinden. Ze kunnen naar binnen als de vlag buiten staat. Voor bezoekers is er koffie, ze kunnen uitrusten en eventueel het toilet gebruiken.

“In de coronatijd is de kerk iedere dag open gebleven”, vertelt Kees Brinkman. “Daar hebben een paar duizend mensen gebruik van gemaakt.” Sinds 2003 is de kerk ook officiële trouwlokatie van de gemeente Zwijndrecht. Er worden hier zowel kerkelijke als burgerlijke huwelijken gesloten. Dat gebeurt tussen de twintig en dertig keer per jaar.

Kees Brinkman heeft de geschiedenis van de kerk en het buurtschap vastgelegd in een kleurrijk boek met harde kaft. Op de omslag een aquarel dat de Rijsoordse kunstenaar Kees Alderliesten maakte van het interieur van de kerk. Van het boek zijn 400 exemplaren gedrukt. Door een sponsor is de opbrengst volledig voor het onderhoud van de kerk.

“Kijfhoek aan de Devel’, door Kees Brinkman telt 104 pagina’s en is een uitgave van de stichting Behoud Kijfhoekkerk (ISBN: 9789082692723). Het boek kost 10 euro en is verkrijgbaar in de Kijfhoekkerk en bij het Historisch Genootschap Heerjansdam.

Kijfhoekkerk.nl

De kerk van Kijfhoek: open als de vlag buiten staat.

Advertenties uit de krant