Verdwenen achterban
De verkiezingsavond in het gemeentehuis was bijna voorbij. Alle lijsttrekkers waren al naar huis of (in het geval van EVB) naar een café. Geleund tegen een sta-tafel stond CDA-wethouder Peter Luijendijk naar het scherm met de uitslagen te kijken. Daar werd hij niet vrolijk van, dat kon je zien.
“Waar zijn onze achterbannen gebleven?”, vroeg Luijendijk. Zijn blik bleef gericht op de cijfers, die voor zijn partij een flink verlies te zien gaven.
Met zijn opmerking raakte de CDA-wethouder wellicht de kern van wat er op de verkiezingsdag in Barendrecht is gebeurd. De achterban, de vaste aanhang van de (voorheen) grote volkspartijen, is verschrompeld. Het CDA komt er nog goed af met twee zetels. VVD en PvdA zijn versplinterd tot ieder één zetel. D66 en GroenLinks zijn in Barendrecht altijd relatief klein geweest, dus voor hen is één raadszetel niets nieuws. SGP/CU komt met de schrik vrij en behoudt drie zetels. Maar ook daar is een deel van de aanhang verdwenen.
In 1986 zagen de politieke verhoudingen er in Barendrecht nog heel anders uit. Dat is het jaar dat Dirk Vermaat voor het eerst wethouder werd. Zo lang is dat dus niet geleden.
Het CDA was in 1986 de grootste partij van het dorp met 35,7 procent van de stemmen. De VVD was tweede met 24 procent, de PvdA derde met 21,7 procent. Vergelijk dat eens met de uitslag van 16 maart: CDA 6,9 procent, VVD 5,9 procent en PvdA 5,6 procent.
Waar is de achterban van de vroegere volkspartijen gebleven? Bij het CDA kan de ontkerkelijking mee spelen. De partij heeft tijdens de campagne een poging gedaan jongeren aan te spreken via social media. Dat is niet gelukt. Bij VVD en PvdA zijn veel actieve leden van vroeger overgestapt naar EVB.
Kunnen CDA, VVD en PvdA de neergang keren? Dan moeten ze daar in ieder geval snel aan gaan werken. Bij EVB is het nadenken over de campagne van 2026 al begonnen. Eén van de raadsleden wist me te vertellen dat ze dan 80 mensen op de kandidatenlijst mogen plaatsen.
Voor de andere partijen zit er niets anders op dan, net als de gele brigade van EVB, regelmatig de wijken in te gaan. Op zoek naar een nieuwe achterban. Als ze net als EVB dan ook het zwerfvuil opruimen, dan houden we daar in ieder geval een schoon dorp aan over.