Column Arco: Inspraak? Nee, bedankt

D66 en Echt Voor Barendrecht hebben de discussie gestart over de opvolging van burgemeester Jan van Belzen. De burgemeester is z'n bureau nog lang niet aan het leegruimen, maar het kan geen kwaad om ruim op tijd te beginnen met nadenken.
Met belangstelling heb ik de discussie gevolgd in de hal van Het Kruispunt. D66 ziet een referendum wel zitten. Echt Voor Barendrecht is wat terughoudender. Deze partij wil de traditionele geheime procedure volgen en dan misschien het volk raadplegen over de drie beste kandidaten.

Vroeger leek me dat wel wat, zo'n burgemeestersverkiezing. Want de schimmige procedure waarbij een vertrouwenscommissie op een geheime plek praat met kandidaten, is niet meer van deze tijd. Het is net zo modern als de manier waarop we in Nederland aan een nieuw staatshoofd komen.
Vertel eens aan een buitenlander dat onze burgemeester in een geheime procedure wordt geselecteerd en dat ons staatshoofd via erfopvolging op de troon komt. Hij zal niet geloven dat het lage land bij de zee een democratie is. Toch?

Anno 2020 mag je natuurlijk niet meer voor achterkamertjespolitiek zijn. Maar sinds 2005 geloof ik dat een in het geheim werkende vertrouwenscommissie, een uitstekend resultaat kan boeken. De manier waarop burgemeester Jan van Belzen werd geselecteerd, heeft mij overtuigd.

In de vertrouwenscommissie zaten destijds raadsleden met gezond verstand. Zoals Ina Batenburg van de VVD. Nadat ze met allerlei kandidaten gesproken had, besloot de commissie dat die meneer Van Belzen de meest geschikte persoon was om burgemeester te worden. Van welke partij hij lid was, speelde geen rol. Hij moest wel beloven dat hij Sinterklaas zou binnenhalen (echt waar!). De vertrouwenscommissie wist in een vergadering, weer achter gesloten deuren, de gemeenteraad te overtuigen. Unaniem werd Van Belzen voorgedragen voor de functie.

In een democratische procedure met een referendum had Van Belzen in 2005 geen kans gemaakt. Dat bleek wel uit de reacties. Ik ontving bij Het Zuiden ingezonden brieven van mensen die beweerden dat deze man onmogelijk een goede burgemeester kon zijn. Hij kwam 'uit een dorp waar de veldwachter nog op een varken rijdt', is een argument dat ik me nog kan herinneren. Dan was er natuurlijk nog het actiecomité dat landelijke aandacht wist te trekken. Binnen de Partij van de Arbeid werden twee gemeenteraadsleden gestraft, omdat ze met de komst van Van Belzen hadden ingestemd. Marinus de Graaf en Anneke Feenstra werden bij de volgende verkiezingen op een onverkiesbare plaats gezet.
Er was dus behoorlijk wat tegenstand tegen de nieuwe burgemeester. Achteraf kunnen we zeggen dat de vertrouwenscommissie gewoon goed werk heeft geleverd.
Doe mij over twee jaar maar weer zo'n commissie. Liever een groep mensen met gezond verstand, dan een opwindende referendumcampagne.
Is dat democratisch? Niet echt. Maar wellicht wel het beste voor Barendrecht.