Arco: kinderen

Tien dagen geleden stapte ik ’s nachts bij Het Kruispunt uit de bus. De Paasreis langs Dresden, Louny en Praag was achter de rug.

De eerste dagen ben je vol dan van indrukken, die allemaal vechten om de meeste aandacht in je brein. De herinnering aan zo’n reis lijkt bij mij dan op een omgevallen doos met oude foto’s. Bij het oprapen van elke foto zeg je ‘Oh, ja…. Dat was mooi’ of …indrukwekkend of … erg.

We zijn tien dagen verder en in mijn hoofd is alles weer een beetje tot rust gekomen. Op tafel ligt een stapeltje met boeken die ik onderweg heb gekocht. Ik ben er aan eentje begonnen.

Wat heeft het meeste indruk op me gemaakt?

Ik moet gelijk denken aan twee dingen met kinderen.

Het eerste speelde zich af op de grens tussen Oost en West Duitsland. De jonge generatie weet niet eens dat daar tussen 1945 en 1990 een grens is geweest. Wij hebben daar een museum bezocht in een vroegere grensovergang. Niets was daar destijds aan het toeval overgelaten. Er was hekwerk en prikkeldraad in overvloed. Wie de grens over wilde moest geduldig wachten bij de slagboom. Overtreders maakten kans op de kogel. Genadeloos.

In de catalogus van het museum viel mij oog op de zin, dat in december 1964 een groepje kinderen de grens is overgestoken van oost naar west. Ze wilden in het West-Duitse grensplaatsje de kerstetalages bekijken.
Zoiets kan toch niet waar zijn. Kinderen die zomaar een zwaarbewaakte grens overlopen. Ergens op internet vond ik er een klein bericht over. Met de toevoeging dat de kinderen na het bekijken van de etalages weer bij de grensovergang zijn afgeleverd.
Een wonderlijk verhaal. Ik moet nog eens terug, om te kijken of er in het grensmuseum meer over te vinden is.

De tweede herinnering is het monument in de Tsjechische plaats Lidice, een beeldengroep van de tientallen kinderen die daar door de Duitsers zijn afgemaakt. Van ieder kind heeft een beeldhouwster een zo gelijkend mogelijk en levensgroot bronzen beeld gemaakt. Alleen de gezichtsuitdrukking mocht niet op die van het echt kind lijken. Dat zou de paar overlevende moeders te veel geschokt hebben.

De beeldengroep is de komende tijd niet in Lidice, omdat hij wordt gerestaureerd. Ik ben blij dat ik het heb mogen zien. En blij dat ik die herinnering kan delen met een bus vol Barendrechters.

(Deze column was op donderdag 11 april 2024 te horen in het programma ‘Met Gorter aan Tafel’ van Exxact Barendrecht)